Nobelistja Annie Ernaux vjen në shqip me romanin “Vendi i babait”

Nobelistja Annie Ernaux rrëfen të atin në një libër. “Vendi i babait” i sjellë në shqip nga Klarita Lagji, tregon përtej historisë së një burri të varfër nga fshati që arrin të bëhet menaxher i një dyqani. Autorja zhvesh romanin autobiografik nga emocionet duke përshkruar me detaje e sytë e një vëzhgueseje, momente të forta dramatike, nisur nga vdekja. Gërmon në origjinën, ëndrrat, punën, martesën e prindërimin e të atit. Në ngjarjet që zhvillohen në vitet ‘900, sjell plagët e mjerimit në provincë, historinë e një babai që çon vajzën në biçikletë duke kënduar, apo që ruan në një cop gazete të prerë lajmin e diplomimit të saj. Nga ana tjetër, romani trajton raportin prind-fëmijë, edhe i shoqëruar me ndjesi faji, të një ndarje që herë-herë perceptohet si një lloj tradhtie.

Annie Ernaux mori çmimin Nobel në letërsi më 7 dhjetor 2022 në Akademinë Suedeze në Stokholm.

Nb fjalën e saj laureatja u shpreh: “Parakushti i ndjeshmërisë për mua është bërë edhe udhërrëfyesi dhe garancia e autenticitetit të kërkimit tim. Por për çfarë qëllimi? Jo për të treguar historinë e jetës sime dhe as për të çliruar veten nga sekretet e saj, por për të deshifruar një situatë të jetuar, një ngjarje, një marrëdhënie romantike dhe në këtë mënyrë të zbuloj diçka që vetëm shkrimi mund të sjellë në jetë dhe ndoshta t’ia kalojë ndërgjegjes dhe kujtimeve të të tjerëve. Kush mund të thotë se dashuria, dhimbja dhe zia, turpi, nuk janë universale? Victor Hugo shkroi: “Asnjë prej nesh nuk ka nderin të jetojë një jetë që është vetëm e tij.” Por pasi të gjitha gjërat jetohen në mënyrë të pashmangshme në mënyrë individuale – “kjo po ndodh për mua” – ato mund të lexohen vetëm. në të njëjtën mënyrë nëse ‘unë’ e librit bëhet transparente, në njëfarë kuptimi, dhe ‘unë’ e lexuesit vjen për ta zënë atë. Nëse kjo ‘unë’, për ta thënë ndryshe, bëhet transpersonale”.

Vepra e saj u vlerësua mes të tjerash për qëndrueshmërinë dhe faktin se, paçka se e shtrirë në 50 vjet përherë ka mbetur e pakompromentuar. Në shkrimin e saj, Annie Ernaux vazhdimisht dhe nga këndvështrime të ndryshme, shqyrton një jetë të karakterizuar nga pabarazi të forta në lidhje me gjininë, gjuhën dhe klasën. Rruga e saj drejt autorësisë ishte e gjatë dhe e mundimshme. Ndër romanet e saj janë “Vendi i një burri”, “Historia e një gruaje” dhe “Vitet”. Puna e Ernaux është pa kompromis dhe e shkruar në gjuhë të thjeshtë, e pastër. Dhe kur ajo me shumë guxim dhe mprehtësi klinike zbulon agoninë e përvojës së klasës, duke përshkruar turpin, poshtërimin, xhelozinë apo paaftësinë për të parë se kush jeni, ajo ka arritur diçka të admirueshme dhe të qëndrueshme.

revista.one/