Mediat e huaja: Ismail Kadare, një dritë e ndritshme në ditët më të errëta të Shqipërisë

Mediat e huaja i kanë kushtuar sot lajme në faqet e tyre të para ndarjes nga jeta të shkrimtarit më të madh shqiptar Ismail Kadare.

Associated Press: Kadare u bë i njohur ndërkombëtarisht pas botimit të romanit të tij “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” në vitin 1963, kur Shqipëria qeverisej ende nga qeveria komuniste e diktatorit të ndjerë Enver Hoxha.

Kadare u largua nga Shqipëria në Francë në vjeshtën e vitit 1990, vetëm pak muaj para rënies së regjimit komunist pas protestave studentore dhjetorin e kaluar. Ai jetonte në Paris dhe pak kohë më parë ishte kthyer në Tiranë.

Vitin e kaluar, presidenti francez Emmanuel Macron i dha atij titullin Oficeri i Madh i Legjionit të Nderit gjatë një vizite të presidentit francez në kryeqytetin shqiptar. Franca e kishte bërë më parë edhe bashkëpunëtor të huaj të Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike, si dhe Komandant të Legjionit të Nderit.

Kadareja është vlerësuar me një sërë çmimesh ndërkombëtare për veprat e tij, të cilat përfshinin më shumë se 80 romane, drama, skenarë, poezi, ese dhe përmbledhje tregimesh të përkthyera në 45 gjuhë.

Ismail Kadare: Një dritë e ndritshme në ditët më të errëta të Shqipërisë

Romancieri Ismail Kadare -i cili vdiq në moshën 88 vjeçare — përdori stilolapsin e tij si një armë vjedhurazi për t’i mbijetuar diktatorit komunist paranojak të Shqipërisë Enver Hoxha.

Tregimi i tij i sofistikuar, shpesh i krahasuar me atë të George Orwell ose Franz Kafka, përdori metaforë dhe ironi për të zbuluar natyrën e tiranisë nën Hoxhën, i cili sundoi Shqipërinë nga viti 1946 deri në vdekjen e tij në 1985.

“Kohët e errëta sjellin surpriza të pakëndshme, por të bukura”, tha Kadare për AFP.

“Letërsia shpesh ka prodhuar vepra madhështore në epokat e errëta, sikur të kërkonte të korrigjonte fatkeqësinë që u është shkaktuar njerëzve,” tha ai.

Ai shpesh u propozua të fitonte një çmim Nobel për punën e tij të madhe, e cila u gërmua në mitet dhe historinë e vendit të tij për të zbërthyer mekanizmat e totalitarizmit.

Një sërë mediash të tjera ndërkombëtare e kanë përcjellë lajmin e trishtë të shuarjes së tij. Gazeta e njohur franceze Le Monde kujton sesi ai shpesh iu  afrua çmimit Nobel për punën e tij të madhe, e cila u mbështet, siç thuhet në shkrim, tek mitet dhe historia e vendit të lindjes për të zbërthyer mekanizmat e totalitarizmit.

The Guardian e përshkruan si “gjigandin e letërsisë shqipe, duke theksuar sesi rrëfimet e alegorike, me të dhëna nga jeta në komunizëm shtetëror, tërhoqi lëvdata ndërkombëtare, por ai këmbënguli se nuk ishte një shkrimtar politik.

The Herald veçon mes të tjerash edhe momentin kur presidenti francez Emmanuel Macron i dha titullin e Oficerit të Lartë të Legjionit të Nderit.

DW kujton po ashtu se vepra e Kadaresë është përkthyer në rreth 45 gjuhë të huaja duke arritur kështu një rekord të përhapjes në tërë botën.

revista,one/