Dokumenti slloven në BE/ Si do të jetë harta pas bashkimit me Kosovën; ç’mendon Tanja Fajon dhe gjermani Roth

Kosova do t’i bashkohet Shqipërisë, ndërsa Bosnja do të ndahet, thuhet në një dokument “Non paper” të qeverisë Sllovene, botuar nga gazeta “Necenzuriano”. A duhet të rrinë të qetë shqiptarët apo të shqetësohen?

Në Shqipëri, për shkak të fushatës elektorale, nuk ka pasur reagime. Në Kosovë, ka bërë një deklaratë zyrtare Presicenca. Sipas njoftimit, ky dokument është trajtuar nga Kosova si një “fake news”.

Megjithatë, nuk ka gjasa të jetë “fake” , përderisa Slllovenia nuk e mohon zyrtarisht ekzistencën e dokumentit.

Tanja Fajon

Në këto raste duhet të dëgjojmë miqtë e shqiptarëve. Në Slloveni kemi një mike të madhe, Tanja Fajon, që ka mundësuar liberalizmin e vizave të BE-së për Shqipërinë.

Në një konferencë për media ajo ka folur për këtë dokument. Ajo ka thënë se Sllovenia duhet të dalë më një pozicion të qartë sa i përket perspektivës së vendeve të Ballkanit Perëndimor. Derisa ka shtuar se një ide e tillë (ndryshimi  i kufijve) është tepër e rrezikshme.

“Non paper” e publikuar nga mediumi slloven “necenzuriano’, ku përshkruhet plani për ridefinimin e kufijve të disa prej shteteve të Ballkanit Perëndimor, ka nxitur reagime të mëdha. Sot ka reaguar ministri për Evropë i Qeverisë Gjermane, Michael Roth.

“Vendet e Ballkanit Perëndimor kanë një ardhme vetëm si shoqëri multietnike dhe multireligjioze. Pajtimi dhe bashkëpunimi rajonal është çelësi drejt paqes, demokracisë dhe prosperitetit. Vizatimi i kufijve të rinj është rrugë e rrezikshme”, ka shkruar Roth.

Megjithatë ende s’ka ndonjë reagim të Bashkimit Evropian.

“Non-paper”-in e publikuar nga gazeta sllovene “Necenzuriano” mban autorësinë e kryeministrit slloven.

Çfarë shkruan gazeta?

Këtu kemi ardhur në pjesën kryesore të dokumentit – “zgjidhjet” e propozuara për problemet e përshkruara më sipër. Autorët e dokumentit theksojnë se Serbia, Kroacia dhe Shqipëria aktualisht kanë qeveri të qëndrueshme dhe se politikanët e tyre të zgjedhur janë të aftë të marrin vendime strategjike. Atëherë, çfarë sugjerojnë ata?

“1) Bashkimi i Kosovës dhe i Shqipërisë. “Në Kosovë, 95 përqind e popullsisë dëshiron të bashkohet me kombin shqiptar. Situata është e ngjashme në Shqipëri. Kufiri midis Shqipërisë (një anëtar i NATO-s) dhe Kosovës është praktikisht inekzistent. Pjesës Serbe të Kosovës do t’i jepet një status i veçantë – duke ndjekur shembullin e Tirolit të Jugut “, thuhet në dokument. Tiroli është një provincë autonome në veri të Italisë, ku shumica e popullsisë është gjermanishtfolëse.

2) Bashkimi i pjesës më të madhe të territorit të Republika Srpska me Serbinë. “Çështja kombëtare serbe mund të zgjidhet kryesisht duke aneksuar një pjesë të Republika Srpska në Serbi. Në këtë rast, Serbia është e gatshme të pajtohet me bashkimin e Kosovës dhe Shqipërisë,” citohet dokumenti.

3) “Çështja kombëtare kroate mund të zgjidhet duke bashkuar kantonet shumicë kroate në BiH me Kroacinë. Opsioni tjeter, duke i dhënë një status të veçantë pjesës kroate të BiH (duke përdorur modelin e Tirolit të Jugut).”

“4) Kjo do t’u jepte boshnjakëve një shtet të pavarur funksional dhe do të merrte përgjegjësinë e plotë për të. Në një referendum, njerëzit do të vendosnin nëse do të bashkoheshin me BE ose një të ardhme jashtë BE (duke ndjekur shembullin e Turqisë). Tani për tani, një shumicë dërrmuese e boshnjakëve mbështesin perspektiva e BE. Megjithate, ka një rritje e mprehtë e ndikimit turk dhe islamik radikal, ndaj situata mund të përkeqësohet në mënyrë drastike gjatë dekadës tjetër “, thuhet në këtë dokument.

A e dinte Presidenti Pahor për dokumentin?

Këto “zgjidhje”, sipas autorëve, do të përshpejtonin negociatat për anëtarësimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE dhe NATO. Por këto janë propozime që kundërshtohen me forcë në SH.B.A., Gjermania, Franca dhe vende të tjera evropiane. Bashkësia ndërkombëtare thekson rëndësinë e integritetit territorial të BiH dhe kundërshton vizatimin e ri të kufijve në zonën e ish-Jugosllavisë.

Kjo do të hapte kutinë e Pandorës dhe ndoshta do të çonte në luftëra të reja. Një dritë jeshile për shpërbërjen e Bosnjës dhe Hercegovinës dhe bashkimin e Kosovës me Shqipërinë do t’u jepte një impuls të ri nacionalistëve serbë në Malin e Zi dhe nacionalistëve shqiptarë në Maqedoninë veriore, dy anëtare të NATO-s.

Dokumenti është ndoshta goditja më e madhe për presidencën e ardhshme Sllovene të BE. Kur media nga Bosnja raportuan për këtë dokument në fillim të javës, Janša deklaroi se “Sllovenia po kërkon seriozisht zgjidhje për zhvillimin e rajonit dhe perspektivën evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor”.

Por ai nuk e mohoi në mënyrë të qartë ekzistencën e dokumentit. Ai vetëm theksoi se “do të ishte e vështirë t’i dorëzohej diçka Charles Michel në shkurt ose mars, pasi ai u takua me të për herë të fundit vitin e kaluar”.

Por ka shumë mënyra të mundshme në të cilat dokumenti arriti në Bruksel. Për shembull, në mes të shkurtit në Poloni, Michel mori pjesë në një takim që shënonte 30 vjetorin e Grupit të Vishegradit. Aty ishte edhe Kryeministri hungarez Viktor Orban, aleati më i afërt politik i Jançës në BE.

Fakti që dokumenti mbi ndarjen e BiH ekziston, hedh gjithashtu dritë të re mbi vizitën e Presidentit të Republikës, Borut Pahor në këtë vend në fillim të Marsit. Siç zbuloi në fillim të kësaj jave anëtari i Presidencës së BiH-së Zheljko Komçiç, Pahor e pyeti atë për një ndarje të mundshme paqësore në BiH.

Kabineti i Pahor më vonë pretendoi se presidenti i republikës kundërshtoi idenë e shpërbërjes së BiH. Çështja e një ndarjeje paqësore thuhet se “është ngritur vetëm nga shqetësimi për këto ide”.

Hapat e ardhshëm, sipas dokumentit

Dokumenti flet gjithashtu për “hapat” e ardhshëm. Konkretisht, në verifikimin “e heshtur” me vendimmarrësit në rajon dhe bashkësinë ndërkombëtare, nëse plani mund të zbatohet. Nëse do të provonte se nuk mund të arrihej asnjë marrëveshje, dokumenti do të ruante statusin e tij “jo-letër”.

/Revista.one/